Het zetten is, net als het vijlen van de zaagtanden, een nauwkeurig werkje en een vaardigheid die niet elke timmerman beheerste. In de 19e eeuw was er dan ook een reizende zaagzetter die rondtrok met de scharensliep. De bekendste was Adriaan de zagenzetter, hij is geboren in Terneuzen.

 

Sinds er zagen zijn gemaakt werden er ook zetsleutels en later zettangen gemaakt.

Zaagzettangen zijn in de loop der jaren geëvolueerd van eenvoudige zetsleutels tot geavanceerde tangen met instelling voor het aantal tanden per duim. Er is zelfs een tang met een loupe er op om de duwpen van de tang precies op de juiste plaats tegen de tand te kunnen plaatsen alvorens hem weg te duwen.

De eerste zetters voor bomenzagen werden door een plaatselijke smid gesmeed en met de opkomst van de handzaag werden die al snel machinaal gemaakt. Diverse fabrikanten hielden zich hiermee bezig en ontwikkelden hun eigen model . Bekende merken zijn: Eclipse, Stanley, Peugeot, Disston, Schmidt, Morrill.

 

Het aanvijlen van de zaagtanden gebeurt met een driekantig zagenvijltje in een speciaal daarvoor bestemde metalen zaagklem. Elke zaagtand is eigenlijk een klein beiteltje en bij iedere beweging van de zaag snijdt het beiteltje een houtvezeltje door. In tegenstelling tot een cirkelzaag die het van zijn snelheid moet hebben, snijdt een handzaag beter wanneer deze niet te snel door het hout wordt bewogen.

Na het vijlen van de zaagtanden komt het zetten aan bod. Dit is elke tand met een zettang vanaf de gevijlde kant, om en om iets naar buiten te drukken, ongeveer 1/3 tot de helft van de dikte van het zaagblad, zodat tijdens zagen het zaagsel weg kan en de zaag niet klem komt te zitten in het hout.

Als de zaag klem komt te zitten in het hout dan kan hij lam worden gestoten, dit is een onherstelbare knik in het metalen veer blad. Een zaag die door verkeerd gebruik werd lam gestoten was voor de timmerman onbruikbaar en verdween daarna vaak in de kist van de metselaar.

 

Na drie keer aanvijlen moeten de zaagtanden vóór de volgende behandeling eerst geblokvijld worden en daarna opnieuw gevijld en gezet met de zaagzettang.

Indien het vijlen of de zetting van de tanden niet correct is uitgevoerd dan kan de zaag gaan lopen, dit is tijdens het zagen van de zaaglijn afwijken.

 

De handzaag was vroeger het belangrijkste gereedschap in de timmerkist, hij werd gekoesterd door de timmerman en enkel door hemzelf gebruikt. In elke oude timmerkist lag naast een zagenvijltje en een zettang ook altijd een varkenspezerik om de zaag in te vetten.

 

De timmerman en de meubelmaker had naast de handzagen om te schulpen en af te korten nog verschillende zagen tot zijn beschikking zoals de kapzaag, schrobzaag, sleutelgatzaag en fineerzaag.

Sommigen konden zich een zaag met een blad van zilverstaal veroorloven.

 

De handzaag is deels vervangen door de handcirkelzaag, decoupeerzaag, afkortzaag, reciprozaag enz.

Cirkelzagen uitgevoerd met widia tanden hoeven niet meer gezet te worden en ze worden machinaal geslepen.

Moderne zagen worden niet meer opnieuw geslepen en gezet, maar vervangen omdat dat goedkoper is………..De zaagzettang is overbodig geworden.