De Oranjeboomkwestie |
||||||||||||||||||||||||||||||||
een kwestie waarover in Dreumel nog lang geboomd werd |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Ook in Dreumel vinden allerlei festiviteiten plaats. Eén daarvan is het planten van een Koningslinde op 30 april om 15.00 uur op het pleintje bij Hienkershoff. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
De verstoorde verhoudingen in Dreumel halen met enige regelmaat de
landelijke pers. Volgens "De Gooische Post" van 9 juni 1937 is er een
aantal oorzaken aan te wijzen voor deze "prettige" verhoudingen:
"Achterklap speelt een grote rol en het is zoover gekomen dat justitie een
onderzoek heeft ingesteld naar beweerde onrechtmatigheden, waarvan de
bewijzen echter niet konden worden geleverd. Toen de gemoederen eenigermate
tot bedaren waren gekomen, volgde een nieuwe dorpssensatie door
ongeregeldheden, die tijdens een
brand in een café
(het Zwaantje - red.) waren voorgekomen en waarbij de burgemeester hulp van
de rijksveldwacht had gerequireerd. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Bovenstaand geeft maar weer eens aan dat er van alles gaande is in het anders zo rustige dorp aan de Waal. Gelukkig zijn er ook feestelijke momenten, zoals het huwelijk van Juliana en Bernhard op 7 januari 1937, waardoor de zorgen en de vertroebelde onderlinge verhoudingen even vergeten kunnen worden | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Op deze koude en winderige winterdag is de plaatselijke schooljeugd bij het gemeentehuis samengestroomd om daar onder leiding van het feestcomité in de berm bij de meisjesschool een huwelijksboompje te planten. Om het geheel wat vrolijker eruit te laten zien zijn de kale takken versierd met oranje appeltjes. | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Tot dusver is er niks aan de hand en viert Dreumel op gepaste wijze het huwelijksfeest van het prinselijk paar. Toch zorgt het planten van een boompje voor zoveel commotie dat een en ander uiteindelijk leidt tot een rechtszaak voor het kantongerecht in Tiel. | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
De aanleiding voor deze foto is ons onbekend. Wel weten we dat deze foto genomen is in de raadszaal van het gemeentehuis. Op deze foto een aantal personen dat een rol speelt in de "Oranjeboomkwestie". | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Om het voor de lezer nog enigszins overzichtelijk te houden stellen we een aantal hoofdrolspelers aan u voor: | ||||||||||||||||||||||||||||||||
burgemeester Aloysius A. J. van Erp |
wethouder Christiaan Mollenberg |
wethouder Cornelis A. A. Cruijsen |
gemeentesecretaris Th. J. van Rossum |
veldwachter Leenders |
||||||||||||||||||||||||||||
We keren weer terug naar het Oranjeboomverhaal. In de dagen na het planten van de herdenkingsboom gaan er bij het gemeentebestuur stemmen op om het boompje te verplaatsen, want zo schrijft de “Peel en Maas” op zondag 16 januari 1937: | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Links het gemeentehuis voor de verbouwing in 1939 - 1940. Aan de overkant van de straat ligt de ingang naar de meisjesschool. De herdenkingsboom wordt in de berm van de Rooijsestraat aan de kant van de meisjesschool geplant. Links de gemeentetuin waarvan veldwachter Leenders het vruchtgebruik heeft en waarin dus de boom wordt herplant. Foto inzet: wethouder Christiaan Mollenberg. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Hoe gaat het verder? | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Normaal gesproken zou een dergelijk incident in de doofpot terecht zijn gekomen. Maar omdat er proces-verbaal is opgemaakt wordt een en ander volgens de juridische regels afgehandeld. Het “Woerdensch Weekblad” schrijft hierover op 12 juni 1937: | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Op 16 juni 1937 schrijft “De Waalbode” over de uitspraak in de Oranjeboomkwestie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
En dan denken we dat daarmee de kous af is. Niets is echter minder waar! De gemeenteraadsleden vinden dat de schuld van deze "Oranjeboomkwestie" bij de burgemeester ligt omdat hij wel degelijk op de hoogte was van de op handen zijnde verplanting en daarvoor ook toestemming gegeven had. De raadsleden hebben inmiddels tot twee keer toe geweigerd een raadsvergadering bij te wonen en er wordt gevreesd dat de raadsleden ook bij de volgende vergadering zullen schitteren door afwezigheid. | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Op 17 december 1937 lijkt er dan toch een einde te komen aan deze kwestie. De gemeenteraad neemt met algemene stemmen een motie aan waarin hij betreurt dat wethouder Mollenberg is vervolgd voor het uitvoeren van een besluit en dat hem geen enkele blaam treft. Deze motie verschijnt wederom in allerlei kranten waaronder de “Schiedamsche Courant”: | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
In diezelfde vergadering van 17 december 1937 komt wethouder Cruijsen in de rondvraag toch nog even terug op de aangenomen motie: | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
(bron: De Waalbode, 18 december 1937) |
||||||||||||||||||||||||||||||||
De gemeenteraad steunt dus wethouder Mollenberg en besluit met algemene
stemmen dat de kosten van de boete voor rekening van de gemeente dienen te
komen. Anders gezegd: de raad steunt wethouder Mollenberg en schuift de
schuld op het bordje van burgemeester Van Erp. Eind goed al goed zou je
denken. Nee dus! Wat blijkt?
Burgemeester Van Erp heeft nagelaten om de afkeuring van Gedeputeerde Staten inzake de betaling van dertig gulden door de gemeenteraad binnen de termijn van dertig dagen aan de orde te stellen. (Was dit zijn wraakactie richting de gemeenteraad? - red.). Met algemene stemmen wordt nu besloten om bij de Kroon in beroep te gaan. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
(bron: De Waalbode, 16 april 1938) |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Daarmee krijgt de Oranjeboomkwestie een einde en verdwijnt deze in de
archieven van de gemeente Dreumel en daarmee ook in de vergetelheid.
Correctie. Bijna in de vergetelheid. Want bij het afscheid van burgemeester Van Erp steekt de kwestie voor even weer de kop op. Nu dient het voorval als illustratie van de roerige tijden in diverse speeches. De toon is echter een stuk milder geworden en uiteindelijk worden voor de buitenwereld ogenschijnlijk de rijen gesloten: |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(bron: Wieringer Courant, 4 februari 1939) |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen: - diverse regionale kranten - archief Stichting Tremele - bijdragen Eduard Vink en Gerard van Welie |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Oproep | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Wat er met de herdenkingsboom gebeurd is hebben wij niet
kunnen achterhalen. Is deze in de gemeentetuin blijven staan of heeft deze
moeten wijken voor het oorlogsmonument? Stichting Tremele roept haar lezers op om aanvullende informatie over bovenstaande in te sturen naar info@tremele.nl |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|