|
Naamgeving
Het Gewoon
speenkruid is een ondersoort (subspecies) van
Speenkruid (Ranunculus ficaria) en is een van de vele
soorten boterbloemen (geslacht Ranunculus).
Bulbifer betekent boldragend.
De Nederlandse
naam speenkruid is, afgeleid van de vorm van de
knollen, die op kleine speentjes lijken. Een andere
verklaring van de naam is, dat in de volksgeneeskunde de
knolletjes werden gebruikt tegen aambeien. Aambeien werden
ook wel 'speen' genoemd, vandaar weer de naam speenkruid.
Oude namen voor
deze plant zijn o.a. ‘Hoaneklootjes’ en ‘Katteklootjes’. |
|
|
|
Groeiplaats |
De vaste
plant heeft het prima naar de zin op de Dreumelse klei met
een voorkeur voor de vochtige plaatsen. |
|
Herkenmerken |
|
|
|
Gewoon
speenkruid bloeit van maart tot mei. Bij slecht weer blijven
de bloemen gesloten, maar bij zon spreidt de bloem zich
helemaal uit.
Het
bovengrondse deel van de plant sterft na de bloei af, de
ondergrondse knolletjes, enkele millimeters groot, blijven
in leven tot het volgend jaar.
|
|
|
|
|
Speenkruid: een slim strateeg! |
Je vindt de soort vooral massaal onder bomen en hagen. Er is
daar weinig concurrentie van andere planten. Veel soorten
kunnen zich hier niet vestigen omdat hun groeiseizoen in de
periode valt dat er aldaar te veel schaduw is.
In maart, wanneer het speenkruid groeit en bloeit, is daar
nog voldoende zon omdat bomen en struiken dan nog kaal zijn.
Maar er is dan wel een ander probleem. Het is nog te koud
voor de insecten die moeten zorgen voor de bestuiving. Maar
het gebrek aan zaadzetting compenseert het speenkruid
ruimschoots door de vorming van piepkleine broedbolletjes.
Deze ontstaan tijdens de bloei in de bladoksels. Deze
bolletjes kunnen het volgende voorjaar nieuwe plantjes
vormen. En dan zijn er nog de onderaardse wortelknolletjes
die zorgen dat de plant in het voorjaar weer volop kan
uitlopen en zich kan uitbreiden. |
|
|
Speenkruid: een bron van vitamine C ! |
|
Door zijn vroege verschijning werd de plant vroeger gebruikt
om na de winter het tekort aan vitamine C op te vangen.
Speenkruid kan als salade op brood gegeten worden of in de
voorjaarssoep worden gedaan. Belangrijk is dat de
bladeren voor de bloei worden geplukt. Tijdens de bloei
ontwikkelt de plant in de bladeren namelijk giftige stoffen,
zodat je ze dan beter niet kunt eten.
De bladeren smaken dan bitter en worden daarom dan ook door
planteneters gemeden. De knoppen, in zuur gelegd, kunnen
kappertjes vervangen. |
|
|
Speenkruid: voor een jongere huid! |
Bij uitwendig gebruik zijn de giftige stoffen in de bladeren
van speenkruid een wondermiddel tegen rimpels. Kook een
handvol speenkruidbladeren in een halve liter water en laat
het afkoelen.
Het gezeefde aftreksel kan nu gebruikt worden als
gezichtswater. Het sluit de poriën en spant de huid aan
zodat rimpels verdwijnen en het werkt bovendien sterk
reinigend. In de koelkast kan de lotion ongeveer twee tot
drie dagen bewaard worden. |
|
|
Wandeltip |
|
Loop vanuit het
de dorpskern door de Polstraat naar de Waaldijk.
Meteen aan je linkerhand staat er onder de beukenhaag volop
speenkruid.
Als je boven op
de Waaldijk bent, steek dan over en volg het bordje dat de
Struinroute:
Tiel - Varik / Heerewaarden - Wamel
aangeeft. Het speenkruid staat langs het pad, daar waar er
schaduw is.
Via de
uiterwaarden loop je tot het Veerhuis in Wamel.
Vandaar over de dijk terug. En dan via de dijk de kortste
weg naar huis. |
|
|
|
|
|