Riet

de reus onder de grassen

redactie - Wilma van Oss
(Phragmitis australis)
 

Naamgeving

Phragmitis komt uit het Grieks en betekent Riet.

 

Groeiplaats

Riet is een plant die zeer algemeen  voorkomt, in het water en op drassige plaatsen.
   
Kenmerken
 

Riet hoort bij de familie van de grassen en kan 1 tot wel 3 meter hoog worden.

 

Het is een vaste plant en breidt zich op drie manieren uit: door zaad, door wortelstokken en door runners, dit zijn horizontale stengels waarbij op de knopen een nieuwe plant ontstaat.

Riet bloeit met purperkleurige of bruinachtige pluimen van juni tot oktober.

   
De duivelsbeet in het riet     

In lang vervlogen tijden waren zowel God als de duivel tevreden met de wereld en hadden tijd over. Alhoewel ze niet de beste maatjes waren, konden ze elkaar wel dulden. Als ze zich verveelden zochten ze elkaar op en speelden een spelletje. Op een mooie zomerse dag gebeurde dit ook, maar dit keer liep de ruzie uit de hand. Luister:

de duivel daagde God uit voor een wedstrijdje 'wie de mooiste plant kon maken'. God overwoog lang welke plant het meest geschikt zou zijn om te winnen. De orchidee was natuurlijk wel een hoogstandje, maar een kastanjeboom vol prachtige bloeiende kaarsen zou één enkele orchidee overtreffen. Een weide vol bloeiende rode klaprozen zou wellicht een betere keuze zijn.

Na veel wikken en wegen besloot hij om een zomers graanveld te scheppen met volle tarwe aren, goudgeel glanzend in de zon en golvend in de wind. God bekeek zijn graanveld en was tevreden.
  In het midden van het blad zit de 'duivelsbeet', drie kleine puntjes. En dankzij deze duivelsbeten kun je Riet onderscheiden van soorten die hier veel  op lijken  
   

De duivel piekerde nog langer over een juiste keuze en besloot uiteindelijk om een rietveld in het water te creëren. Hij bekeek zijn rietveld, de glanzende paarsbruine pluimen sloom wuivend in de zomerbries, met schitterende velden diep roodbruine en paarse kleuren in de zon. En de duivel was tevreden.

God bekeek het resultaat van de duivel en zei dat het een prachtig stukje vakmanschap was, dat het prachtig was om het rietveld bij avondzon te zien wuiven. De duivel complimenteerde God over zijn prachtige gouden graanveld. Maar ze vonden alle twee dat ze het beste waren en kwamen er niet uit wie had gewonnen.

Tenslotte bedachten ze dat een scheidsrechter moest beoordelen wie de mooiste velden had geschapen. Gezamenlijk besloten ze een vrouw te vragen als scheidsrechter op te treden.

De vrouw was diep onder de indruk van de prachtige wuivende velden. Ook zij kwam tot de conclusie dat ze even mooi waren. Maar God en de duivel wilden een winnaar, een beslissing. De vrouw dacht diep na en zei tenslotte dat ze even mooi waren, maar omdat de goudgele graanvelden ook het voedzame graan voortbrachten, riep ze God tot winnaar uit.

De duivel kon niet tegen zijn verlies en was in eerste instantie verbijsterd. Daarna ontstak hij in razernij en beet in alle rietstengels. Zo beet hij duizenden duivelsbeten, die we tot op de dag van vandaag kunnen zien.
 
Gebruik
 

Waterzuiveraar.

Riet zuivert het water. Het werkt als volgt: het water stroomt langzaam door ondiepe natte stroken met, onder andere, Riet. De fosfaten en nitraten worden in de planten opgenomen. In de winter worden zij gemaaid en afgevoerd en hierdoor wordt het water schoner. Men noemt dit systeem een helofytenfilter.
 
Wanneer Riet jaarlijks gemaaid wordt, kan het worden gebruikt voor het maken van rietmatten (voor oeverbescherming), rietschermen en als dakbedekking.

 

Schermen

Rietschermen werden en worden nog steeds gebruikt als natuurlijke afscheiding. Bij de eendenkooi geven rietschermen dekking aan de kooiker bij het bespieden van zijn prooi (foto rechts van Caitlin Sas uit de rubriek ‘Ingezonden’). In Dreumel waren er in het begin van de vorige eeuw acht eendenkooien. Op dit moment zijn er in Dreumel nog drie geregistreerde eendenkooien: 

·         eendenkooi 1: Merenweg. Eigendom van Staatsbosbeheer. (slechts 1 vangpijp).

·         eendenkooi 2: Papesteeg. Eigendom van Jan Peter Ariëns. (slechts 1 vangpijp).

·         eendenkooi 3: Kooiweg. Het gebied is officieel geregistreerd als landgoed "De eendenkooi" en is eigendom van Roland Jagtenberg. Alleen op deze kooi is een zogenaamde stal eenden aanwezig die dagelijks gevoerd worden. Hier wordt ook gevangen. De kooi is volledig intact (4 vangpijpen).
 
Verder is er ook nog één kooirelict (overblijfsel van een eendenkooi). Deze laatste is te vinden in natuurgebied "De Meren"en staat bij Staatsbosbeheer (de eigenaar) bekend onder de naam "Onze Lieve Vrouwekooi".
 

Dakbedekking

Niet alle riet is geschikt voor dakbedekking. Tot ver in de middeleeuwen is riet de enige dakbedekking geweest in Maas en Waal. Het ventileert goed, terwijl het tegelijkertijd goed isoleert. In een huis met een rietendak is het ’s winters warmer en ’s zomers koeler dan in een huis met een pannendak.

In Dreumel woonden vroeger dan ook een aantal rietdekkers. Riet heeft echter ook een nadeel: het is brandbaar. Mede hierdoor hebben de pannen als dakbedekking het riet verdrongen.
 
Meer informatie over eendenkooien en het beroep van dakdekker kun je vinden in Deel 1 van “HEEMKUNDE –PROJECT” over DREUMEL 1925/ 1985 door Jan van Welie/Jos van Koolwijk.
 
Huizen met een rietendak in Dreumel

Wil je de huizen met rieten daken bewonderen, maak dan een wandeling door de Vluchtheuvelstraat en over de Waaldijk.

 

Hier staan in Dreumel vrijwel alle huizen met deze dakbedekking. Je kunt de meeste hiervan bekijken op de Tremele site onder Gebouwen.

 

Hiernaast en hieronder een paar prachtige voorbeelden, welke  (nog) niet op deze site zijn opgenomen.

 

Waaldijk 37
   
Waaldijk 38 Waaldijk 39
   
Waaldijk 41 Waaldijk 53