Herderstasje

de lepeltjesdief

redactie - Wilma van Oss

Gewoon herderstasje 
(Capsella bursa-pastoris)
Naamgeving
De wetenschappelijke geslachtsnaam 'Capsella', betekent 'doosje'. De soort-aanduiding 'bursa-pastoris' is samengesteld uit de woorden 'bursa', wat 'beurs' of 'tas' betekent, 'pastoris' staat voor 'herder'. Dit is ontleend aan de hartvormige, 6-9 mm lange vruchten (hauwtjes), die het model hebben van de tas die vroeger door herders en boeren gebruikt werd.

In Dreumel wordt deze soort Lepeltjesdief genoemd.

‘Herdertasje’. Een detail uit een schilderij van Pieter Breughel (± 1520 – 1569)

klik op de foto voor een afbeelding van het schilderij
     
Voorkomen
De soort is algemeen in Nederlanden staat o.a. in tuinen, langs bermen, straatranden en muren.
 
Herkenkenmerken

De plant kan van 5 tot wel 60 centimeter hoog worden en is éénjarig.

 De plant bloeit van maart tot in december met witte bloemen.
 
Herderstasje een probaat middel tegen bloedingen

Herderstasch mag in geen huis ontbreken wegens zijn voortreffelijkheid. Dit schrijft Broeder Aloysius in zijn standaardwerk TROOST DER ZIEKEN uitgegeven in 1901. Hij beschrijft hierin ruim 300 geneeskrachtige planten met een groote verzameling huismiddelen van allerlei aard. Hij heeft dit boek geschreven omdat volgens hem de meeste geneeskundige werken te geleerd zijn voor de gewonen burger.

Hier wat hij schrijft over deze soort, nochtans maar onkruid.

Men zamelt de heele plant in den zomer in voor de wintervoorraad. Overigens moet ze zoveel mogelijk in verschen toestand gebruikt worden, wijl ze door het drogen veel kracht verliezen. Verouderde kruiden, ouder dan 1 jaar hebben geen kracht meer, en zouden eer na- dan voordelig werken. Het vooroordeel, het welk velen tegen kruiden hebben, is heel waarschijnlijk ontstaan door ’t gebruik van verouderde of bedorven kruiden.


Als bewijs geeft hij het volgende voorbeeld:

Een heer had een hevig neusbloeden; al wat men aangewend had, scheen niets te baten; men vreesde voor zijn leven. Geen raad wetende, kwam men beangstigd tot mij. Ik raadde het kruidje Herderstasch aan: men hechtte geen geloof aan mijn woorden, daar men het reeds tevergeefsch beproefd had.

Ik vermoedde aanstonds, dat men verouderde kruiden gebruikt had, liet een sterk aftreksel klaar maken, dit den patiënt opsnuiven en tevens een kopje innemen. Bijna ogenblikkelijk hield het bloeden op.

Het recept van dit wondermiddel:

Maak een aftreksel van 50 gram van het Herderstasch per ½ L. kokend water.

Men gebruikt dit kopjesgewijs; bijv. bij sterke bloedingen, bij de wisseljaren 3 kopjes daags.

 
  Broeder Aloysius met zijn grote leermeester de beroemde Monseigneur Kneipp.

“Alles wat we nodig hebben om gezond te blijven, heeft de natuur ons in overvloed gegeven.“ (Sebastian Kneipp)

 
Het gebruik van Herderstasje als voedsel gaat tot 8000 jaar terug!

Boven op de lange penwortel staan de bochtig getande bladeren in een wortelrozet.
 

Jonge rozetblaadjes kunnen gebruikt worden in salades, of gesmoord in soepen.
 

Ik wens eenieder een Zalig uiteinde en een Goed begin!