|
|
|
Grote klit
(Arctium lappa) |
|
 |
Naamgeving
De
wetenschappelijke geslachtsnaam Arctium is
afgeleid van het Griekse woord 'arktos', dat 'beer'
betekent. Dit vanwege de ruige bladeren en stekelige
bloemen, die zouden lijken op de borstelige, ruwe
berenhuid.
De
soortaanduiding is waarschijnlijk afgeleid van het
eveneens Griekse 'lambano', dat vastgrijpen
betekent.
De Nederlandse naam
klit (ook wel klis genoemd) dankt de soort
aan zijn verspreidingsstrategie. De omwindsels van
de bloeiwijze zijn bezet met haakjes en blijven aan
de vacht van dieren en onze kleding hangen. Zo
liften ze mee naar nieuwe mogelijke
vestigingsplaatsen. De Schotse hooglanders die
uitgezet zijn in de uiterwaarden zitten er vol mee. |
 |
|
|
|
|
|
Groeiplaats |
|
De grote klit
vind je in Dreumel op de kribben, in bermen langs de dijk,
in ruigten en op open plekken in grienden. |
|
|
|
Herkenkenmerken |
|
|
|
|
|
 |
 |
| |
De paars-rode hoofdjes zijn 3-4,5 cm breed
en bestaan uitsluitend uit buisbloemen. De
omwindselbladen hebben een haakvormige, naar
binnen gekromde top. De hoofdjes staan bij
elkaar in een tuilvorm. De plant bloeit in
juli en augustus. |
|
|
| |
De
overblijvende plant zie je niet over het
hoofd en kan tot wel twee meter hoog worden.
Het onderste blad is groot en ongeveer even
lang als breed (tot 50 cm).
Hij heeft een penwortel. |
|
|
|
|
|
|
Gebruik |
|
|
|
Culinair
-
De jonge wortel
van de grote klit kan worden gegeten als
pastinaak (zie plant van de maand in augustus 2008). De
wortels worden in Nederland verkocht in Chinese
supermarkten onder de Engelse naam ‘burdock’.
De wortels worden in het eerste groei-jaar in de herfst
geoogst, dan heeft de plant nog geen
bloemstengels/bloemen ontwikkeld (slechts de grote
bladen en de wortel). De wortels zijn vorstbestendig. Ze
kunnen in de winter in de grond worden bewaard tot vlak
voor gebruik.
-
Jonge
bloemstengels kunnen in het late voorjaar voordat de
bloemen verschijnen ook gegeten worden. De smaak lijkt
wat op die van artisjok.
Medicinaal
-
De bladeren van
de grote klit kunnen, wanneer ze op de voetzolen
worden gelegd, jicht genezen. Kompressen van de bladeren
kunnen acute gewrichtspijnen verminderen.
-
De wortel kan
worden gebruikt tegen haaruitval. Snij 10 gram
klitwortel in stukjes en kook dit in weinig water.
Wanneer de wortel zacht genoeg is om te prakken, maak
hiervan dan een papje en masseer hiermee dagelijks de
hoofdhuid.
Voor dit
medicinaal gebruik moet de wortel in de herfst van het
eerste groei-jaar of in het daaropvolgende voorjaar
worden geoogst en gedroogd.
|
|
|
