Doornappel

de drug van mijn opa


redactie - Wilma van Oss


 

Doornappel (Datura stramonium)

Naamgeving

Datura is afgeleid van het Arabische ‘tat’, dat ‘steken’ betekent, vanwege de stekelige vruchten. Stramonium betekent ‘gedraaid zijn’. Dat is een verwijzing naar de in de knop gedraaide bloemkroon.

Doornappel verwijst ook naar de stekelige vrucht van de plant.

De soort is lid van de nachtschadefamilie (Solanaceae), waar ook de aardappel, tomaat, paprika en tabak toe behoren.

   

 

Groeiplaats
De doornappel vind je in Dreumel voornamelijk op de zand- en grindstrandjes van de Waal, braakliggend terrein en in tuinen.
 
Herkenkenmerken
 
 

De bloeitijd loopt van juni tot oktober.
De 5 tot 10 cm lange trechtervormige bloemen zijn wit, en soms paars aangelopen. De bloemen staan in de oksels van de 8 tot 20 cm lange, stinkende bladeren. De bladeren hebben forse tanden.

 
 

De hoogte van deze éénjarige plant is 15 tot 100 cm.
De rechtopstaande, stekelige, eivormige doosvruchten worden 3½ tot 7 cm lang. Ze bevatten grote, platte, giftige zaden. Die zaden zijn langlevend (> 5 jaar).

 
 
Sage: een poging om het ontstaan van de plant te verklaren
Toen de slang in het aards paradijs Eva verleid had tot het eten van de verboden vrucht, sprak God een vloek over hem uit. Vol haat slingerde de slang zich rond de appelboom en poepte en pieste er op. De boom schrompelde ineen tot een plant. De appel bleef een appel maar met stekels en droog zonder vlees. De stekels verbeeldden de slangentanden, die hem van de boom namen en aan Eva gaven. Wie de doornappel eet zal sterven!
 
Gebruik
 

Drug voor dummies
De doornappel wordt door junks gebruikt als (gratis) drug. De geestverruimende, maar ook giftige, alkaloïden komen in alle delen van de plant voor en variëren (tot een factor 5) per plant. Zelfs binnen één plant kunnen er concentratieverschillen optreden tussen de bladeren. Daarbij zijn er ook nog grote verschillen tussen de concentraties gedurende de seizoenen. Dit maakt het gebruik op zijn zachtst gezegd geen aanrader en gebruik leidt dan ook vrij vaak in een ‘bad trip’.

Medicijn met kanttekeningen
Vroeger gebruikte men de bladeren voor 'astma-cigaretten'. De gebruiksaanwijzing: “Wanneer U voelt, dat een astma-aanval opkomt of wanneer U hieraan reeds lijdt, steekt U het gesloten einde van de sigaret aan en haalt de rook diep in de longen in. Een goed resultaat zult U spoedig bemerken.” Ook hier bleek een juiste dosering een probleem, zodat regelmatig vergiftigingen optraden.

Mijn opa Jan Crijnen van Oss, die zwaar astmatisch was, verbrandde de bladeren op gloeiende kooltjes en ademde de rook in. Dat gaf hem verlichting. Hij is er dankzij of ondanks 67 jaar mee geworden.

Zijn oudste dochter Marie, die weinig affiniteit had met planten in de tuin die zich er vestigden zonder daar door haar geplant te zijn (bocht noemde zij die) maakte voor de doornappel een uitzondering. Dit omdat ze gezien had hoe deze haar vader van zijn benauwdheid af kon helpen. We mogen aannemen dat de doornappel in ieder geval de kwaliteit van het leven van mijn opa verbeterd heeft.