Bunder |
Bunder = 1 hectare. |
|
|
Cijns |
Belasting, rente.
Het woord 'cijns' is een term die we zowel in als na de middeleeuwen
regelmatig in onze archieven tegenkomen. Cijnzen zijn ontstaan uit
het leenstelsel, voortvloeiende uit de feodale verhoudingen in de
middeleeuwen. Het woord is afgeleid van het Latijnse 'census' en
heeft volgens het woordenboek verschillende betekenissen: schatting,
belasting, grondrente en erfpacht.
De betekenis die
wij hanteren (overgenomen uit de gids 'Hoenen en kapoenen') luidt
als volgt: "Een cijns is een recht op een jaarlijkse uitkering uit
onroerende zaken, bijvoorbeeld een stuk grond of gebouw, uit ambten
(bijvoorbeeld een secretarisambt), of uit het gebruik van andermans
recht, bijvoorbeeld de zeggenschap over onontgonnen gronden." Dat
recht heeft dan een periodieke, meestal jaarlijkse betaling tot
gevolg. De betaling kon in geld, maar ook in natura worden voldaan
en werd tevens vaak aangeduid met de term 'cijns.' De meest
voorkomende betalingen in natura waren in kapoenen en granen.
(Bron:
http://www.bhic.nl/onderzoeken/hulp-bij-onderzoek/cijnsregisters
)
(Zie "Ganzewei
en "Hoendernest") |
|
|
Consort |
mede-eigenaren. Zie: "Kerkakker". |
|
|
Drieslagstelsel |
Voordelige landbouwmethode uit de Middeleeuwen.
Lees meer.... |
|
|
El |
1 centiare |
|
|
Hova |
1 hova = ongeveer 12 bunder, maar dit kon van
streek tot streek verschillen. (Zie "Hoef") |
|
|
Kapittel |
Een kapittel is een geestelijke gemeenschap of
bestuurscollege. Meestal betreft het een gemeenschap van katholieke
of anglicaanse geestelijken, verbonden aan een kathedraal,
kapittelkerk of klooster. De naam kapittel werd aan dit college
gegeven omdat tijdens bijeenkomsten in de kapittelzaal een kapittel
of hoofdstuk uit de Bijbel werd voorgelezen (Zie "Bieskampen") |
|
|
Morgen
|
oude oppervlaktemaat. Met een morgen wordt een
gebied aangeduid dat in een ochtend kon worden geploegd; een morgen
is meestal iets minder dan een hectare groot; de precieze grootte is
echter streekgebonden; in het Land van Maas en Waal hanteerde men de
Rijnlandse morgen; dat is ongeveer 8516 vierkante meter (denk aan
zwembad "De
Zeven Morgen"), |
|
|
NAP |
Het Normaal Amsterdams Peil (meestal afgekort tot
NAP) is de referentiehoogte ofwel peil waaraan hoogtemetingen in
Nederland worden gerelateerd (Zie "Berg"). |
|
|
OAT |
Oorspronkelijke Aanwijzende Tafels (OAT).
Lees meer
.... |
|
|
Oude oppervlaktematen |
Een Rijnlandse morgen (ca. 8516
vierkante meter) kan worden onderverdeeld in 6 hont, een hont (ook
wel 'hond' of 'honderd') in 100 vierkante Rijnlandse roeden, en een
roede in 12 x 12 = 144 vierkante voet.
In 1806 werd de Rijnlandse morgen de standaardmaat in het Koninkrijk
Holland, totdat in 1810 het metrisch stelsel werd ingevoerd. (Bron:
Wikipedia)
1 morgen = 6 hont = 600 roeden (Rijnland)
1 hont = ca.1419 m2
1 roede = 14 m2 |
|
|
Roede |
1 are |
|
|
Stoppelbloot |
het moment waarop de oogst van het veld was; vaak begin en einde van
een pachttermijn. Ook bij de feitelijke overdracht van landerijen
werd vaak gewacht tot er geoogst was (Zie "De
Brouwerij") |
|
|
Tiend |
belasting, bestaande uit een tiende van de oogst,
een tiende van het bezit aan vee, enzovoorts.
Het kapittel van Xanten had in Dreumel het
zogenaamde tiendrecht. Dit recht hield in dat uit de opbrengsten van
de landerijen (Xanten bezat hier meer dan 9000 morgen land!) de kerk
onderhouden moest worden (Zie "Bieskampen") |
|
|